Vrije advocaatkeuze doet rechtsbijstandverzekeraars de Das om

3 minuten mr. Mariëlle Ducaat kantoor 11 november 2013 2024

De rechtsbijstandverzekeraar is niet langer heer en meester in zijn keuze omtrent de inschakeling van rechtshulp. Het recht op vrije advocaatkeuze mag door de verzekeraars namelijk niet langer worden beperkt, zo heeft het Hof van Justitie onlangs bepaald. De kwestie kwam bij het Hof aan de orde naar aanleiding van een prejudiciële vraag van de Hoge Raad omtrent de beperkende werking van polisvoorwaarden van rechtsbijstandverzekeraars. Tot voor kort gold namelijk voor vrijwel alle rechtsbijstandverzekerden dat het recht op een vrije keuze van jurist pas ontstaat op het moment dat de rechtsbijstandverzekeraar beslist dat de zaak niet door een eigen jurist kan worden gedaan, maar dat een externe partij moet worden ingeschakeld.

Met deze redenering heeft het Europese Hof korte metten gemaakt. Volgens het Hof is dit namelijk in strijd met het Unierecht over rechtsbijstandverzekeringen. Het doel en de context van deze regeling is juist om de belangen van de verzekerden zo goed mogelijk te beschermen. In het kader van gerechtelijke of administratieve procedures zou het volgens het Hof dus mogelijk moeten zijn om zelf een jurist te kiezen.

Naar aanleiding van deze uitspraak heeft het Verbond van Verzekeraars gesteld dat dit wel eens het einde zou kunnen betekenen van goed betaalbare juridische bijstand. Immers, de rechtsbijstandverzekeraars zullen mogelijk veel vaker zaken moeten uitbesteden aan (duurdere) externe juristen. Het verbond redeneert dat de kosten voor rechtsbijstand hierdoor flink zullen toenemen. Dit lijkt mij echter in de eerste plaats vooral een drogredenering die de verzekeraars goed uitkomt. Het Europese Hof heeft namelijk eveneens bepaald dat rechtsbijstandverzekeraars in bepaalde gevallen de vergoedingen voor externe rechtsbijstand kunnen beperken, zo lang de vrije keuze inhoudelijk maar overeind blijft. Hoewel het vanuit commercieel oogpunt begrijpelijk is dat deze uitspraak van het Hof direct wordt aangegrepen om een premiestijging te rechtvaardigen, zijn er ook andere manieren om de verzekering EU-proof in te kleden zonder dat dit direct gepaard gaat met exceptionele premieverhogingen. Verzekeraars kunnen in hun polisvoorwaarden bijvoorbeeld meer onderscheid maken tussen enerzijds interne behandeling door de eigen in house juristen of anderzijds externe behandeling met een kostenlimiet. De verzekerde kan dan zelf een afweging maken waar zijn voorkeur naar uitgaat. Het is immers niet per definitie gezegd dat de in house jurist van de verzekeraar minder bereikt voor de verzekerde dan een (duurdere) externe partij. Net zo min als dat het een vaststaand gegeven is dat de externe partij altijd een duurdere advocaat zou moeten zijn (tarieven). Van belang is echter dat de afweging om te kiezen voor interne rechtshulp of (gemaximeerde) externe rechtshulp door de verzekerde zelf wordt gemaakt en niet wordt ingevuld door de machtigere contractspartij; in dit geval de rechtsbijstandverzekeraar. Op die manier wordt een afhankelijkheidspositie gecreëerd die te allen tijde voorkomen zou moeten worden.

Voor meer informatie over uw keuze in procesvertegenwoordiging kunt u contact met ons opnemen. Bij ons krijgt u direct een deskundig jurist aan de lijn.