Modelovereenkomst: het nieuwe ZZP contract

3 minuten mr. Jeroen Kaspers arbeidsrecht voor werkgevers 26 oktober 2016 2025

Sinds 1 mei moet je als ZZP-er met een modelcontract werken. Op 1 mei 2016 is namelijk de Wet Deregulering beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) in werking getreden en vervangt daarmee de VAR (verklaring arbeidsrelatie). De wetgever heeft geoordeeld dat er teveel nadelen kleefden aan de VAR. Allereerst bood de VAR uitsluitend een schijnzekerheid aan de opdrachnemer over zijn 'fiscale status' (in gewoon Nederlands: of er wel of geen dienstbetrekking was). Ik heb al eerder geschreven over het fenomeen schijnzelfstandigheid voor de ZZP-er en de risico's daarvan. Daarnaast was de VAR een vrijwel ongeclausuleerde vrijwaring aan de opdrachtgever. Deze nadelen zijn niet wenselijk en zodoende paste de VAR niet meer binnen de huidige werkmaatschappij en hoe partijen met elkaar zouden moeten contracteren, aldus de overheid.

Om die reden is de Wet Deregulering beoordeling Arbeidsrelaties in werking getreden op 1 mei 2016. De wet kent een overgangstermijn van 1 jaar zodat vanaf 1 mei 2017 elke ondernemer in Nederland zich volledig aan deze wet aangepast moet hebben. De wet houdt -kort gezegd- in dat de opdrachtgever én opdrachtnemer gezamenlijkverantwoordelijk zijn voor de arbeidsrelatie en de eventuele aanspraken achteraf. Achteraf kan de belastingdienst namelijk omtrent de arbeidsrelatie oordelen dat er toch een (arbeidsrechtelijk) dienstverband (oftewel een arbeidsovereenkomst) bestaat en er ten onrechte géén loonheffingen zijn ingehouden en zijn betaald aan de belastingdienst. Indien er immers een arbeidsovereenkomst is, is de opdrachtgever ineens werkgever en in die hoedanigheid verplicht tot inhoudingen op het 'salaris' dat is uitbetaald aan de opdrachtnemer (oftewel werknemer). Partijen dienen zich goed te vergewissen van de risico's want daar wordt nogal eens lichtzinnig over gedacht. De wetgeving moet bijdragen aan het bewustwordingsproces van zowel opdrachtnemer als opdrachtgever.

Modelovereenkomsten en de ZZP-er

Tegenwoordig is er veel te doen over de modelovereenkomst van de ZZP'er en de controle van de belastingdienst. De Belastingdienst heeft modelovereenkomsten gepubliceerd die opdrachtgever en opdrachtnemer (ZZP) kunnen downloaden en kunnen gebruiken. Deze overeenkomsten vormen een richtlijn van overeenkomsten zoals die zijn goedgekeurd en ook moeten worden gebruikt. Daarnaaast heeft de belastingdienst in de Handreiking DBA kaders opgenomen zodat inzichtelijk is hoe de belastingdienst een modelovereenkomst beoordeelt. Een ieder zou dus op voorhand zelf een inschatting kunnen maken van wat het oordeel van de belastingdienst zou zijn omtrent de modelovereenkomst.

De Handreiking DBA bevat 4 'stappen' om een modelovereenkomst (ook wel overeenkomst van opdracht) te beoordelen. De stappen zijn als volgt:

A. Beoordelen gezagsverhouding;
B: Beoordelen persoonlijke verplichting tot het verrichten van arbeid;
C: Beoordelen verplichtingen om loon te betalen;
D: Fictieve dienstbetrekking en de gageregeling.

Hoewel de ZZP-er zelf de overeenkomst kan downloaden en aanpassen is daarmee (helaas) niet gezegd dat men daarmee conform alle wet- er regelgeving werkzaam is als zelfstandige (en geen "schijnzelfstandige"). De modelovereenkomst van de Belastingdienst laat daarnaast ook nog teveel ruimte over voor zelfstandige afspraken. Denk hierbij aan (bijv.) aansprakelijkheid, relatiebeding, geheimhoudingsbeding, vrijwaringen, een boetebeding of andere bedrijfsafhankelijke afspraken. Om die redenen is de modelovereenkomst van de belastindienst vaak geen goed model om de specifieke afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer voor bepaalde specifieke werkzaamheden vorm te geven. Zorg er dan ook voor dat u uw modelovereenkomst door een jurist laat opstellen of beoordelen.