Vergunningsaanvraag op een bierviltje

3 minuten mr. Mariëlle Ducaat bestuursrecht voor ondernemers 23 mei 2013 2024

Het bestuursrecht is een bijzonder rechtsgebied. Enerzijds stikt het van de regeltjes en procedures maar anderzijds is het indienen van een vergunningsaanvraag op een bierviltje een legitieme manier om de gewenste vergunning te verkrijgen. De kans is groot dat de aanvrager alsnog op grond van artikel 4:5 Awb door het bestuursorgaan wordt verzocht om de benodigde gegevens aan te vullen maar het idee is duidelijk: het bestuursrecht moet zo laagdrempelig mogelijk zijn.

Maar wat nu als het bestuursorgaan de aanvraag op het bierviltje niet serieus neemt en niet binnen de (keiharde) deadline van de vergunningsaanvraag een beslissing neemt? Hoewel het bestuursorgaan ook nog de mogelijkheid heeft om de beslistermijn eenmalig te verlengen, worden vergunningsaanvragen dikwijls toch niet binnen de fatale termijn afgehandeld. De wetgever heeft daarom de figuur van de ‘lex silencio positivo’ in het leven geroepen (artikel 3.9 lid 3 en 4 Wabo). Dit houdt in dat een vergunningsaanvraag van rechtswege wordt verleend indien het bestuursorgaan niet binnen de reguliere voorbereidingstermijn van acht weken een formeel besluit heeft genomen. Betekent dit dan ook dat een aannemer op basis van zijn vergunning van rechtswege direct mag starten met een bouwproject? Nee. De gedachte achter de bepaling is om het bevoegde gezag aan te sporen om binnen de wettelijke termijnen een beslissing te nemen. Het is echter niet de bedoeling dat belangen van derden geschaad worden doordat een bestuursorgaan te laks optreedt. Een vergunning van rechtswege lijkt dus een aantrekkelijke manier om snel van start te gaan met de bouw maar een aannemer mag pas beginnen zodra de bezwaarschriftperiode van zes weken is verstreken. Als er bezwaar wordt aangetekend door een belanghebbende zal de gemeente daar eerst over moeten beslissen. De aanvankelijk verleende vergunning zal dan in de bezwaarschriftprocedure alsnog kritisch bekeken moeten worden. Overigens geldt niet voor alle activiteiten dat de vergunning van rechtswege wordt verleend als het bestuursorgaan de fatale termijnen niet naleeft. Indien de uitgebreide voorbereidingsprocedure van toepassing is op een besluit geldt het principe van de ‘lex silencio positivo’ namelijk niet. Wel kan de aanvrager dan een dwangsom voor ‘niet-tijdig’ beslissen opleggen aan de gemeente. Voor elke dag dat de beslistermijn wordt overschreden heeft de aanvrager automatisch recht op een dwangsom. De dwangsom bedraagt echter maximaal € 1260,- waardoor de impact van deze financiële prikkel enigszins gerelativeerd dient te worden.

Desalnietemin blijft het opletten geblazen voor het bestuursorgaan om binnen de (ruim) gestelde termijnen van het bestuursrecht de beslissingen te nemen. Zelfs als de aanvraag op een bierviltje wordt ingediend. Als er te lang achterover wordt gezeten kan dit gemakkelijk leiden tot nadelige consequenties en doet dit bovendien afbreuk aan de rechtszekerheid van de burgers.