Achteraf uitvoeren van voorwaardelijke verplichtingen bestemmingsplan mogelijk

3 minuten mr. Mariëlle Ducaat bestuursrecht voor ondernemers 09 september 2013 2024

Een bestemmingsplan regelt vaak zeer gedetailleerd onder welke omstandigheden een bouwwerk al dan niet gerealiseerd mag worden. Het kan voorkomen dat een bouwwerk enkel aanvaardbaar is onder bepaalde omstandigheden die niet in het bestemmingsplan opgenomen zijn. In 2006 heeft de Raad van State hiervoor een constructie in het leven geroepen waarmee het toch mogelijk werd om projecten doorgang te laten vinden ondanks het feit dat dit in de planregels van het bestemmingsplan niet was opgenomen.

Uitspraak Bedrijventerrein Linderman

In deze zaak ging het om realisering van een industrieterrein genaamd Linderman. Uit de MER die was uitgevoerd kwam naar voren dat realisering van het voorliggende plan enkel milieutechnisch verantwoord was indien er bepaalde maatregelen genomen zouden worden die de MER voorschreef. Omdat de WRO volgens de Raad van State geen bepalingen bood om middels het bestemmingsplan rechtstreeks tot uitvoering van die maatregelen te dwingen kwam zij met de constructie van de voorwaardelijke verplichting. In de kern kwam de voorwaardelijke verplichting erop neer dat voordat de bouwvergunning kon worden verleend er eerst -aan de MER ontleende- compenserende maatregelen getroffen moesten worden. Alleen dan zou realisatie van het industrieterrein doorgang kunnen vinden.

Sinds deze uitspraak is de mogelijkheid van de voorwaardelijke verplichting in bijna ieder bestemmingsplan in de planregels opgenomen. Het idee daarbij is dat de voorwaardelijke verplichtingen vooraf worden uitgevoerd. Bij uitspraak van 27 maart 2013 heeft de RvS echter bepaald dat de Wro de mogelijkheid biedt om een voorwaardelijke verplichting op te nemen die pas achteraf, binnen een bepaalde termijn, hoeft te worden uitgevoerd.

Uitbreiding voorwaardelijke verplichting

In de uitspraak van 27 maart 2013 ging het om een door de gemeente Arnhem vastgesteld bestemmingsplan: ’t Lage Erf. In dit bestemmingsplan werd bebouwing op een gebied dat als landgoed werd aangewezen mogelijk gemaakt, mits binnen twee jaar na bebouwing het omliggende perceel werd ingericht conform de regels van een nog nader vast te stellen beheersplan. De tegenstanders van bebouwing betoogden dat dergelijke achteraf vastgestelde maatregelen onvoldoende waarborgden dat de inrichting ook daadwerkelijk volgens het beheersplan zou geschieden. Het bestaande omliggende perceel was in het verleden immers legaal aangelegd en zou dus in feite beschermd worden door het overgangsrecht.

De RvS achtte een gebruiksregel in het bestemmingsplan om achteraf compenserende maatregelen te treffen echter een dermate bijzondere regel dat dit een uitzondering moet vormen op het principe van het overgangsrecht. Indien een dergelijke gebruiksregel namelijk geen inbreuk maakt op het overgangsrecht zou dit betekenen dat een voorwaardelijke maatregel altijd vooraf moet worden uitgevoerd. Dit terwijl het in bepaalde situaties erg wenselijk kan zijn om deze maatregelen pas achteraf vast te stellen en/of uit te voeren.

Conclusie

Met deze uitspraak wordt aan gemeenten en initiatiefnemers derhalve de mogelijkheid geboden om de voorwaardelijke maatregel in breder perspectief te zetten en niet altijd van de vergunningaanvrager wordt verwacht om op voorhand aan deze verplichtingen te voldoen.