Wat is het verschil tussen een gemeenteraadslid en een wethouder?

4 minuten mr. Mariëlle Ducaat bestuursrecht voor ondernemers 12 augustus 2018 2023

De politieke partijen zijn allemaal bezig met de aankomende gemeenteverkiezingen. Ik vind het belangrijk om te stemmen maar om heel eerlijk te zijn snap ik maar weinig van de hele politiek. Zo vraag ik me af wat nu eigenlijk precies het verschil is tussen een gemeenteraadslid en een gemeentewethouder en waar mijn stem naartoe gaat als ik ga stemmen volgende week?

De gemeentelijke verkiezingsstrijd is in alle hevigheid losgebarsten en het leek ons daarom leuk om deze week de voorgaande vraag te beantwoorden. Hoewel het voor sommigen van u wellicht een open deur lijkt, blijkt dat veel mensen moeite hebben om de structuur en onderlinge verhoudingen binnen de (plaatselijke) politiek goed te begrijpen. Hieronder volgt daarom een korte uiteenzetting.

Om het onderscheid tussen een gemeenteraadslid en een wethouder goed te begrijpen is het belangrijk om een goed beeld te hebben het gemeentebestuur als geheel. Het totale gemeentebestuur valt uiteen in twee politieke organen: de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders, kortweg college van B&W. Dit laatste orgaan vormt het dagelijks bestuur van de gemeente.

De gemeenteraad is het hoogste orgaan in een gemeente. De samenstelling van de gemeenteraad wordt eens in de vier jaar bepaald aan de hand van de gemeenteraadsverkiezingen. In principe kan iedere volwassen inwoner van de gemeente lid worden van de gemeenteraad. De politieke partijen stellen zelf hun kandidatenlijst op. Hoewel de functie van raadslid door de meeste raadsleden náást hun baan wordt uitgeoefend is het zeker geen parttime functie. De vergoeding die raadsleden krijgen voor hun werk is –voor de meesten- echter onvoldoende om van te leven. Een raadslid houdt zich bezig met vaststellen van beleid op hoofdlijnen en ziet toe op een goede uitvoering van het beleid.

De wethouders worden vervolgens door de gemeenteraad benoemd. De raad is geheel vrij in haar keuze voor een wethouder. Dat mag zelfs iemand van buiten de eigen gemeente zijn, mits die wethouder uiterlijk binnen een jaar na zijn benoeming binnen de gemeentegrenzen komt wonen. Een wethouder kan niet tegelijkertijd een raadslid zijn. Dit heeft te maken met de toezichthoudende taak die de gemeenteraad heeft. Als een wethouder zowel in het dagelijks bestuur als in de raad zou zitten zou hij in feite toezicht houden op zichzelf! Elke wethouder heeft zijn eigen taakgebied zoals onder meer huisvesting, onderwijs of financiën. De functie van wethouder is meestal een fulltime baan maar steeds vaker hebben zowel deeltijd- als voltijdswethouders zitting in het college van B&W. Als u op een persoon stemt met de verkiezingen stemt u op een potentieel gemeenteraadslid.