Verzekeraar kan schade van ZZP-er niet verhalen

3 minuten mr. Mariëlle Ducaat arbeidsrecht voor werkgevers 30 januari 2014 2024

Veel bedrijven maken tegenwoordig gebruik van ZZP-ers waarmee zij de arbeidsrechtelijke verplichtingen van (vast) personeel zoveel mogelijk proberen te omzeilen. De wetgever heeft er in dat kader veel gewag van gemaakt om de ZZP-er, die in dienst is van de inlenende werkgever (materiële werkgever), een vergaande bescherming toe te dichten. De gedachte hierachter is dat ondanks het feit dat een ZZP-er het label werknemer niet opgeplakt krijgt, hij dit feitelijk wel vaak is. Het is dus niet meer dan gerechtvaardigd om ook de ZZP-er in grote lijnen eenzelfde bescherming toe te dichten als de normale werknemer. Dit heeft de wetgever althans beoogt. Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk bij ongevallen op het werk. Als een ZZP-er tijdens zijn werkzaamheden een ongeval krijgt, waarbij de materiële werkgever een verwijt valt te maken, dan komt een ZZP-er dezelfde rechten toe op grond van artikel 7:658 lid 4 als een reguliere werknemer. Dit betekent dat een werkgever aansprakelijk gehouden kan worden voor de schade die de ZZP-er in de uitoefening van zijn werkzaamheden heeft geleden.

Veel ZZP-ers hebben echter een ongevallenverzekering afgesloten waardoor de schade reeds vergoed wordt door de verzekeraar. De prangende vraag die de gemoederen in dat kader bezig houdt is of het de verzekeraar is toegestaan om de (reeds uitgekeerde) schade bij de werkgever te verhalen.

In beginsel heeft een verzekeraar een regresrecht op de (rechts)persoon die verantwoordelijk is voor de schade aan zijn verzekeringsnemer. In artikel 7:962 is omtrent deze subrogatiemogelijkheid van verzekeraars echter een aantal uitzonderingen opgenomen. Zo bestaat het recht van subrogatie niet ingeval er sprake is van een familierechtelijke of arbeidsrechtelijke verhouding tussen de verzekeringsnemer en de 'schadeveroorzaker'. U kunt zich immers voorstellen dat het uitoefenen van verhaal op de eigen werkgever voor precaire situaties op de werkvloer kan zorgen. De werkgever staat dan immers tegenover (de verzekering van) zijn eigen werknemer. Niet echt bevorderlijk voor de arbeidsrelatie.

Voor de verhouding werkgever-werknemer is de uitzondering op subrogatiemogelijkheid evident. De vraag die echter –terecht?- gesteld wordt door verzekeraars is of deze beperking voor ZZP-ers ook geldt. Immers; ZZP-ers werken voor zichzelf en zijn niet in loondienst van de materieel werkgever. De onafhankelijkheid zou in theorie dan ook veel groter moeten zijn. De ZZP-er komt slechts op de werkvloer om (een tijdelijke) missie te vervullen en verlaat de werkvloer per direct zodra deze missie is vervuld. Dit is toch een totaal andere verhouding die de ZZP-er met ‘’zijn materieel werkgever’’ heeft dan een reguliere werknemer. Vanuit die optiek achten veel verzekeraars het dan ook niet gerechtvaardigd dat het recht van subrogatie ook uitgesloten zou zijn voor ZZP-ers.

Deze vraag heeft de lagere rechtspraak tot op heden verdeeld gehouden. In een uitspraak van het gerechtshof Amsterdam (ECLI: NL: GHANS: 2013: 3717) is echter onlangs bepaald dat de redenering van de verzekeraar niet opgaat. Het recht van subrogatie zou dus ook ‘gewoon’ moeten gelden in het geval er sprake is van een ZZP-er die werkt in opdracht van een materieel werkgever. Ook de relatie tussen de de ZZP-er en de materieel werkgever wordt door de rechter dus gezien als een reguliere arbeidsrechtelijke verhouding die onder de uitsluitingsclausule van artikel 7:692 lid 3 zou moeten vallen.

Na de wisselende rechtspraak van de lagere rechters lijkt met deze nieuwe uitspraak van het hof e.e.a. naar een hoger plan getild te worden. Het is afwachten of het komt tot een uitspraak van de Hoge Raad om een definitieve klap te geven op de rechtsvraag die verzekeraars in ZZP land zo bezig houdt.